We wtorek 28 października br. w naszej szkole odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy upamiętniającej nauczycieli, uczniów i rodziców, którzy w czasie niemieckiej okupacji tworzyli sieć tajnego nauczania – jedną z najważniejszych form cywilnego oporu przeciwko totalitarnej przemocy.
W uroczystości udział wzięli:
Panią Katarzynę Kadzidłowską Prezesa Oddziału ZNP Wołomin reprezentowała Pani Małgorzata Gumkowska-Murray,
Członek Zarządu Powiatu Wołomińskiego Pani Marta Rajchert,
Reprezentująca Władze Powiatu Wołomińskiego Pani Halina Bonecka,
Wiceburmistrz Radzymina Pan Krzysztof Dobrzyniecki,
Wiceprzewodnicząca Rady Miejskiej Pani Ewa Wnuk,
Członek Rady Miejskiej Pan Wiesław Solarz,
Przewodnicząca Komisji Edukacji i Kultury w Radzyminie Pani Agnieszka Kordyzon,
Prezes Towarzystwa Przyjaciół Radzymina Pan Jan Wnuk,
Prezes Koła Armii Krajowej w Radzyminie Pan Jerzy Berta,
Dziennikarz i redaktor Tygodnika Regionalnego Kurier W Pan Rafał Lewandowski,
Pan Bogdan Roguski z rodziną,
Pan Zygmunt Roguski z rodziną,
Pani Hanna Grzegorek - emerytowana nauczycielka,
Pani Zofia Siankowska - emerytowana nauczycielka,
Pani Henryka Rajchert - emerytowana nauczycielka,
Ks. Przemysław Misior
Dyrektorzy Szkół i Przedszkoli.
Tajne nauczanie było ważnym elementem walki z okupantem, pozwalającym podtrzymać świadomość narodową i polską tożsamość. W Radzyminie tajne nauczanie odbywało się w ramach oporu przeciwko niemieckiej okupacji, a prowadzili je nauczyciele z przedwojennej, radzymińskiej oświaty: Zofia Jakubowska, Aniela Marczak, Stefan Doliński, Helena Kartasińska, Henryk Wiśniewski i Jadwiga Cypryńska. Lekcje, często prowadzone w domach prywatnych, miały na celu podtrzymanie polskiej kultury i edukacji na poziomie podstawowym i średnim. Oprócz podstawowych przedmiotów, takich jak matematyka, polski, historia czy geografia mocny nacisk kładziono na wychowanie patriotyczne. Według relacji Zofii Jakubowskiej „tajne nauczanie zorganizowane było w poszczególnych klasach pod pozorem lekcji zajęć praktycznych i rysunków w klasach starszych w formie pogadanek z geografii i historii Polski. Lekcje odbywały się częściowo także w prywatnych mieszkaniach nauczycieli i rodziców, gdzie można było swobodniej ćwiczyć na przechowywanych tam mapach czy innych pomocach naukowych. Warunki nauczania były ciężkie. Trzeba było stale czuwać i maskować komplety z obawy przed wykryciem, szczególnie te, które były prowadzone na szczeblu średnim ze starszą młodzieżą. Odbywały się one w domach i mieszkaniach prywatnych, a także u nauczycieli, m.in. u Ireny Śliwczyńskiej i Zofii Jakubowskiej. Nawet volksdeutschów uczyłam języka polskiego, historii i geografii Polski, bo innych przedmiotów uczyli się w szkole niemieckiej“.
Tajne nauczanie w Radzyminie prowadzono w szkołach powszechnych nr 1 i nr 2 oraz na wspomnianym komplecie gimnazjalnym. Ostatnim akordem tajnego nauczania należy uznać dzień 17 maja 1945 roku, kiedy „Komisja Weryfikacyjna" przy Inspektoracie Szkolnym w Radzyminie, działająca na zasadzie zarządzenia Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego, po rozpatrzeniu dokumentów z tajnych kompletów postanowiła wszystkim uczniom wydać zaświadczenia szkolne, zaopatrzone okrągłą pieczęcią i podpisami członków Komisji Weryfikacyjnej”.
Dziękujemy Pocztom Sztandarowym za uczestnictwo w uroczystości:
- I Liceum Ogólnokształcące PUL im. 111 Eskadry Myśliwskiej w Wołominie,
- Liceum Ogólnokształcące im. C. K. Norwida w Radzyminie,
- Zespół Szkół Techniczno-Zawodowych im. inż. Czesława Nowaka w Radzyminie,
- Branżowa Szkoła I Stopnia im. kpt. Stefana Pogonowskiego w Radzyminie,
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. księżnej Eleonory Czartoryskiej w Radzyminie,
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Marii Konopnickiej w Słupnie,
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Michaliny Chełmońskiej-Szczepankowskiej w Słupnie,
- Szkoła Podstawowa im. Prymasa Tysiąclecia w Nadmie,
- Szkoła Podstawowa im. Armii Krajowej w Starych Załubicach,
- Zespół Szkolno-Przedszkolny im. Janiny Januszewskiej w Ciemnem.
Na zakończenie uroczystości Pani Dyrektor zaprasiła gości do wpisywania się do księgi pamiątkowej oraz na słodki poczęstunek.
Fundatorem tablicy jest Związek Nauczycielstwa Polskiego Oddział Wołomin.
Broszura >>> broszura_Tajne_nauczanie.pdf
List okolicznościowy >>> List_okolicznościowy_Powiat.pdf
Koło Historyczne „Wiarus”
